Αρχαία Εφύρα - Νεκρομαντείο Αχέροντα.

Η αρχαία Εφύρα θεωρείται η αρχαιότερη των ηπειρωτικών πόλεων.Τα ερείπια της βρίσκονται κοντά στο σημερινό χωριό Μεσοπόταμος,στο Καναλάκι του νομού Πρέβεζας,εκεί που κάποτε ενώνονταν οι ποταμοί του Άδη Αχέρων-Κωκυτός-Περιφλεγέθων σχηματίζοντας την Αχερουσία Λίμνη.

Γενική άποψη Νεκρομαντείου

Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Μυκηναίοι το 14ο αι. π.Χ. οι οποίοι κατασκεύασαν κυκλώπεια τείχη για την προστασία της πόλης. Η περιοχή είναι ιδιαίτερα γνωστή ακόμα από την ομηρική εποχή,όπου αναφέρεται ως σημαντικό εμπορικό κέντρο.Αργότερα ήρθαν και εγκαταστάθηκαν και άλλοι άποικοι από την Κόρινθο,την Ηλεία και αλλού και ίδρυσαν νέες πόλεις(όπως την κοντινή Πανδοσία).

Ο Φίλιππος ο Μακεδόνας παραχώρησε την εξουσία της πόλης στους Θεσπρωτούς μετά το 343 π.Χ. όταν και νίκησε τον πόλεμο με τους Ηλειούς.

Η πόλη καταγράφεται στην Οδύσσεια ως σημείο συνάντησης του Τηλέμαχου και της Αθηνάς,ενώ από την Εφύρα ξεκίνησε ο Αντίφος για να συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο ως αρχηγός στόλου 30 πλοίων. 

Εσωτερικό Νεκρομαντείου

Πολύ κοντά,στην κορυφή ενός λόφου με θέα την Αχερουσία λίμνη,βρίσκονταν το περίφημο Νεκρομαντείο, η πιο γνωστή ''πύλη'' των αρχαίων προς τον κόσμο των ψυχών.Το μέρος επισκέπτονταν όποιος θνητός επιθυμούσε να επικοινωνήσει με κάποια ψυχή για να πάρει τις πληροφορίες που ήθελε,μιας και μετά θάνατον θεωρούνταν ότι αποκτούσαν προφητικές ικανότητες.Τα αρχαιότερα ευρήματα του μαντείου εντοπίζονται στην μυκηναϊκή εποχή(14ος-13ος αι. π.Χ.) ανάμεσά τους και τρεις παιδικού τάφοι.Έχουν βρεθεί επίσης πολλά αγγεία προσφορών,λυχνάρια,οικοδομικά και γεωργικά εργαλεία και πήλινα είδωλα θεοτήτων.Πολλά από αυτά είναι του 7ου αι. π.Χ. τα περισσότερα όμως των ελληνιστικών χρόνων (4ος αι. π.Χ.), όπως και τα λείψανα του μαντείου που σώζονται σήμερα.

Ευρήματα-προσφορές πιστών

Η πρώτη εικόνα του επισκέπτη κατά τη διάβαση της Αχερουσίας επηρέαζε σημαντικά τον ψυχισμό του,αφού περικυκλωμένη από καλάμια,χωρίς κάποιο είδος ζωής,παγωμένη και σχεδόν πάντα καλυμμένη με ομίχλη σε προδιέθετε ότι πράγματι βρίσκεσαι στις πύλες του κάτω κόσμου. 

Εσωτερικά του μαντείου,ένα σύστημα διαδρόμων διαμόρφωνε πολλά διαμερίσματα τα οποία χρησίμευαν είτε ως καταλύματα των ιερέων,του προσωπικού και των επισκεπτών ,είτε ως χώροι υποδοχής,αποθήκες και λουτρά. Μετά την είσοδο του επισκέπτη στο μαντείο οι ιερείς φρόντιζαν να δημιουργούν ένα είδος απομόνωσης από τον έξω κόσμο και με συνεχείς συζητήσεις να γνωρίσουν τις προθέσεις του,ώστε εν τέλει να μπορούν να ''ετοιμάσουν'' τις απαντήσεις που επιθυμεί να ακούσει. Έπειτα ξεκινούσαν οι σωματικές και ψυχικές δοκιμασίες από τους ιερείς που περιλάμβαναν προσευχή και αυστηρή και εξαντλητική δίαιτα.Η διατροφή με κουκιά,όστρακα και λίπος δημιουργούσε σιγά σιγά παραισθήσεις και μετά από κάποιες μέρες απώλεια επαφής με την πραγματικότητα.Όταν ο ιερέας έκρινε τον επισκέπτη έτοιμο,τον οδηγούσε μέσα από ένα δαιδαλώδες δίκτυο διαδρόμων προς το ιερό που έκλεινε με σιδερόφραχτη πύλη με καρφιά,ώστε να ενισχύεται η αίσθηση του κάτω κόσμου.

Υπόγεια αίθουσα

Το ιερό χωρίζονταν σε μια κεντρική αίθουσα στην οποία γίνονταν οι προσφορές προς τους θεούς και δυο πλαϊνές που λειτουργούσαν ως αποθηκευτικοί χώροι των προσφορών.Κάτω από το ιερό βρίσκονταν μια υπόγεια αίθουσα λαξευμένη σε βράχο με την οροφή της να στηρίζεται σε 15 τόξα από πωρόλιθο.Σύμφωνα με σύγχρονες μελέτες στο χώρο αυτό επικρατούν συνθήκες απόλυτης ησυχίας που σε συνδυασμό με τον πολύ μικρό χρόνο αντήχησης, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι συνειδητά ήταν κατασκευασμένος έτσι ώστε οι επισκέπτες να ζούσαν έντονα την παρουσία τους εκεί και να επιτείνονταν η αίσθηση αυτού που θα βλέπανε.Σήμερα ξέρουμε ότι μετά από μια ώρα παραμονής σε ένα τέτοιο χώρο αρχίζεις να ακούς καινούριους ήχους που παράγει το ίδιο το σώμα.Ακούς τον ήχο της καρδιάς,τον ήχο του αίματος στις φλέβες ακόμα και τον ήχο των σωματιδίων του αέρα στα τύμπανα των αυτιών.

Σχεδιάγραμμα Νεκρομαντείου

Στο χώρο αυτό ο επί μέρες απομονωμένος επισκέπτης,μέσα σε κλίμα έντονων παραισθήσεων και προσευχής έβλεπε ξαφνικά μπροστά του αυτό που πίστευε ότι ήταν η ψυχή που αναζητούσε.Έχουν βρεθεί στο χώρο απομεινάρια κάποιου είδους μηχανισμού που φαίνεται να χρησιμοποιούνταν από τους ιερείς για το ανέβασμα-κατέβασμα αντικειμένων μέσω τροχαλίας.

Η αιώνια ανάγκη του ανθρώπου να μάθει και να βελτιώσει τη μοίρα του,η βαθιά του πίστη ότι όλα προέρχονταν και καθορίζονταν από τους θεούς χωρίς να επιδέχονται αμφισβήτηση και η βλασφημία που θεωρούνταν η μαρτυρία του τι ζούσε και έβλεπε,ισχυροποιούσαν το μύθο του Νεκρομαντείου.  

Άποψη Νεκρομαντείου με την εκκλησία

Σύμφωνα με τη μυθολογία χρήση του Νεκρομαντείου έκανε ο Οδυσσέας για να έρθει σε επαφή με τον μάντη Τειρεσία και να μάθει για τον γυρισμό του στην Ιθάκη,ο Ορφέας για να σώσει την αγαπημένη του Ευριδίκη,ο Ηρακλής κατά τη διάρκεια του άθλου με τον Κέρβερο,ο Θησέας για να αρπάξει την Περσεφόνη κ.ά.

Με την κάθοδο των Ρωμαίων και την καταστροφή των 70 ηπειρωτικών πόλεων έρχεται το τέλος για την Εφύρα και το Νεκρομαντείο,στα 167 π.Χ. Μετά την εγκατάλειψή ξανακατοικήθηκε τον 1ο αι. μ.Χ.  και μάλιστα τον 18ο αι. μ.Χ. χτίζεται πάνω από το αρχαίο ιερό η χριστιανική εκκλησία του Αγ.Ιωάννη Προδρόμου.