Αρχαίο Θέρμο

Γενική άποψη

Ο οικισμός του αρχαίου Θέρμου, που βρίσκεται δίπλα στη σύγχρονη ομώνυμη πόλη, χρονολογείται από το τέλος της εποχής του Χαλκού. Έχουν βρεθεί κτίσματα του προϊστορικού οικισμού που υποδηλώνουν την ύπαρξη πολιτισμού από το 1500 π.Χ.

Αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό και διοικητικό κέντρο του Κοινού των Αιτωλών και για κάποια χρόνια έδρα της Αιτωλικής Συμπολιτείας. 

Η πόλη καταστράφηκε και λεηλατήθηκε δυο φορές από τον Φίλιππο Ε’ το 218 π.Χ. και το 206 π.Χ.

Η πόλη, στην οποία λατρευόταν ο Θέρμιος Απόλλωνας, αποτελούσε τόπο συνάντησης και αρχαιρεσιών για τα μέλη της συμπολιτείας. Το 167 π.Χ. μετά τη ρωμαϊκή κατάκτηση και διάλυση της συμπολιτείας, επέρχεται η εγκατάλειψη και σταδιακά η ερήμωση της περιοχής. 

Ναός Θέρμιου Απόλλωνα

Ο ναός του Θέρμιου Απόλλωνα ήταν ο πρώτος ναός δωρικού ρυθμού στον ελληνικό χώρο, με ζωγραφισμένες μετόπες που εντυπωσιάζουν με την χρωματική ποικιλία. Κτίστηκε αρχικά το 620 π.Χ. και καταστράφηκε το 218 π.Χ. αλλά ανακατασκευάστηκε αμέσως.

Υπήρχαν και δυο ακόμα μικρότεροι ναοί αφιερωμένοι στον Λύσιο Απόλλωνα και τη Λαφρία Άρτεμις. Η τελευταία αποτελούσε μια ιδιαίτερα αγαπητή θεότητα των Αιτωλών και η λατρεία της ήταν γηγενής. Συμβόλιζε τη γονιμότητα, την καρποφορία και την μητέρα Γη και δεν είχε σχέση με τη θεά Άρτεμις του 12θεου. Η λατρεία των Αιτωλών προς τη θεά συνδέεται και με ένα μοντέλο μητριαρχικής κοινωνίας όπου προεξέχουσα θέση κατείχε η γυναίκα-μητέρα την οποία αντιπροσώπευε η Λαφρία Άρτεμις.

Ο χώρος του ιερού του Απόλλωνα και η Αγορά αποτελούσαν στην ουσία έναν ενιαίο χώρο, πλαισιωμένο από 2 στοές, ενώ εκατέρωθεν του χώρου βρίσκονταν ο ναός και το Βουλευτήριο. Στις στοές υπήρχαν αναθήματα, λάφυρα πολέμων και τιμητικοί ανδριάντες. Στην Αγορά τελούνταν κάθε χρόνο γιορτές και αρχαιρεσίες του Κοινού.

Ναός και Αγορά

Ένα μακρόστενο κτίριο που έχει ερευνηθεί κάτω από το ναό, χρονολογείται από τον 10αι. π.Χ. και πιθανόν ήταν η έδρα του τοπικού άρχοντα και ίσως χώρος λατρείας κάποιου ήρωα. Μετά την καταστροφή του κτιρίου και έπειτα από κάποια μεταβατικά στάδια η λατρεία μεταφέρθηκε στο ναό. Ένα δεύτερο και μεγαλύτερο κτίριο πιθανολογείται ως έδρα του τοπάρχη.   

Οι ανασκαφές στο χώρο συνεχίζονται μετά από μεγάλες διακοπές.